Hành vi nổi loạn của con các bậc cha mẹ cần biết để hiểu hơn về con cái. Nuôi dạy một đứa con tuổi teen không phải là điều dễ dàng. Dù bạn có làm tốt thế nào và rất thân thiết với con ngay từ lúc nhỏ, bạn cũng vấp phải những khó khăn khi con đến tuổi teen. Hành vi nổi loạn tuổi teen là chuyện thường gặp và bạn cũng sẽ biết cách cư xử với con nếu bạn chịu khó tìm hiểu con phải trải qua những điều gì và con mong mỏi được đối xử thế nào.

Chuyên gia tâm lý sẽ cho bạn nhìn rõ hơn về các hành vi tuổi teen và làm cách nào bạn có thể đối xử với con một cách khéo léo tránh căng thẳng. Cùng A+ English tìm hiểu để hiểu rõ hơn về con trẻ nhé.

1.Hành vi bình thường của tuổi teen là gì?

Liệu hành vi con tôi là bình thường? Đa số cha mẹ gặp nhiều khó khăn khi các cô bé, cậu bé đáng yêu ngày nào giờ trở nên khó hiểu!! Vì con phải trải qua quá trình thay đổi nội tiết tố nên tâm trạng con đôi khi khá thất thường. Ba mẹ phải nhắc đi nhắc lại các việc nhỏ như làm bài tập, dọn đẹp phòng và giúp việc nhà. Đôi khi tâm trí con cứ lơ mơ hoặc tỏ ra xa cách cha mẹ.

Đó là những hành vi bình thường của con lứa tuổi teen nhưng đối với người lớn lại là bất thường, thật khó để phân biệt giữa hành vi bình thường ở lứa tuổi này và hành vi liên quan đến các bệnh về tâm lý.

2. Mười hành vi điển hình ở tuổi teen

Các hành vi nỗi loạn của con ở tuổi teen là bình thường, để dễ hiểu hơn hành vi tuổi teen điển hình lại được chia thành hành vi nguy hiểm và hành vi phức tạp.

Hành vi nguy hiểm ở tuổi teen. Hành vi dẫn tới tự làm đau bản thân hoặc biến động tâm lý được gọi là hành động nguy hiểm ở tuổi teen. Phụ huynh cần giữ điềm tĩnh để xử lý trước khi vấn đề vượt quá sự kiểm soát.

2.1. Yêu sớm, bia rượu & hút thuốc là hành vi tuổi nổi loạn

Khi con đủ tuổi con sẽ muốn thử mọi thứ, khi bạn bắt gặp những đứa trẻ cùng lứa với con có những hành vi trên thì kết luận rằng chuyện rất đỗi bình thường chứ không phải là đau bệnh hay có vấn đề về tâm lý.

Lời khuyên cho phụ huynh: Không ba mẹ nào muốn con sa lầy, nhưng hãy khoan phản ứng kịch liệt. Nên nói chuyện với con, đưa ra các hậu quả lý giải tại sao con không nên thử các việc như thế quá sớm. Tránh giọng giáo điều, to tiếng mà hãy tỏ ra thân thiện gần gũi nói cho con hiểu.

Dạy con cách nói ” Không” với thuốc lá & bia rượu.

2.2. Sử dụng quá nhiều điện thoại và mạng xã hội.

Các thông số cho thấy hơn 90% trẻ em tuổi teen sử dụng phone vào mạng xã hội mỗi ngày. Sử dụng phone cũng có mặt lợi và hại. Nhưng dùng quá nhiều sẽ gây nghiện và ảnh hưởng đến lối sống và thái độ của con. Nhiều kẻ xấu cũng dùng kênh này để tiếp cận các đứa trẻ ngây thơ.

Lời khuyên cho phụ huynh: Không cho con sử dụng điện thoại hoặc cấm luôn vào mạng xã hội cũng không phải là cách hay. Hãy giới hạn thời gian con sử dụng điện thoại vào mạng. Và ngay chú ý các app, website con hay sử dụng để có thể kiếm soát.

2.3. Tâm trạng thay đổi bất thường.

Thay đổi tâm trạng là bình thường ở tuổi teen, lúc thì vui, lúc thì cáu kỉnh. Và mọi chuyện sẽ qua đi nếu bạn đừng la mắng nặng nề. Thay đổi tâm trạng cũng là một trong những triệu chứng của trầm cảm.

Lời khuyên cho phụ huynh: Ba mẹ nên quan sát kỹ để phân biệt sự nổi loạn tuổi teen và thay đổi tâm trạng, trầm cảm bằng cách xem xét mức độ nghiêm trọng thời điểm và việc kéo dài bao lâu.

2.4. Tính hiếu chiến, hung hăng.

Cách đáp trả để con hạ nhiệt không phải sự quát tháo. Như vậy sẽ làm cho hành vi nỗi loạn con càng cao.

Lời khuyên cho phụ huynh: Ba mẹ nên bình tĩnh lắng nghe & dạy con cách diễn tả cảm xúc tức giận thay vì thể hiện sự hung hăng hay bạo lực.

2.5. Nói dối, giấu giếm sự thật là hành vi nỗi loạn

Con sẽ học từ ba mẹ khi ba mẹ thành thật về mọi việc bao gồm việc nhận lỗi.

Lời khuyên cho phụ huynh: Khi ba mẹ phán xét và cấm đoán quá nhiều, con sẽ che dấu hoặc ngừng chia sẻ với ba mẹ. Hành vi nổi loạn của con tuổi teen hành vi này là vô hại, chỉ làm tăng sự căng thẳng giữa mối quan hệ của con và ba mẹ.

2.6. Bất chấp các quy tắc và tranh cãi

Khi con nổi loạn, con luôn muốn thử thách sự chịu đựng của ba mẹ. 

Lời khuyên cho phụ huynh: Đôi khi ba mẹ hãy đưa ra các quy định và hình phạt nhất định để đi đúng hướng hơn và con sẽ hiểu phải làm gì nếu con vượt qua giớ hạn.

2.7. Thay đổi mạnh mẽ về ngoại hình

Tính nổi loạn và thích thử nghiệm của tuổi teen làm ba mẹ khó hiểu. Từ thay đổi gu thời trang, đổi kiểu tóc mà không cần hỏi ý hay sự tư vấn của phụ huynh. Con gái bắt đầu thích trang điểm còn con trai thích đổi kiểu tóc và xăm mình. Khi con yêu sớm cũng ảnh hưởng đến cách ăn mặc. Thể chất cũng liên quan đến cách ăn uống. Khi con của bạn ăn quá ít hoặc quá nhiều, nhịn đói, tập luyện quá mức. Lo lắng quá mập, quá gầy, quá xấu. Đó là các triệu chứng nghiêm trọng của rối loạn ăn uống, rối loạn lo âu và trầm cảm.

Lời khuyên cho phụ huynh: Hãy chấp nhận tuổi này là như thế và dạy con yêu bản thân dù con thế nào. Thay vì gạt bỏ thời trang, phong cách con chọn bạn hãy chỉ ra một cách khéo léo những chỗ ” chưa ổn lắm ” và đưa ra vài lựa chọn khác phù hợp hơn cho con.

2.8. Ít giao tiếp, trò chuyện với ba mẹ

Hãy chấp nhận chuyện con ở lứa tuổi này sẽ có những điều không thể kể hết cho ba mẹ.

Lời khuyên cho phụ huynh: Hãy nhắc con nhớ rằng ba mẹ cần phải được biết những việc quan trọng hoặc những quyết đinh quan trọng liên quan đến con.

2.9. Dành quá nhiều thời gian cho bạn bè.

Khi con dành thời gian cho bạn bè nhiều hơn với gia đình cũng là điều bình thường. Bạn sẽ không thích vài người bạn của con vì ngoại hình, thái độ và sợ con bị ảnh hưởng xấu, đừng chỉ đánh giá qua bề ngoài mà cấm cản con.

Lời khuyên cho phụ huynh: Nếu bạn không hài lòng điều gì đó ở bạn con, chỉ nên khéo léo nói với con. Và nên tìm hiểu tính cách của bạn bè con trước khi đưa ra phán xét hoặc cấm đoán.

2.10. Thiếu quyết đoán hay do dự

Ngay cả việc chọn quần áo khi ra ngoài, việc chọn phải thi trường nào…

Lời khuyên cho phụ huynh: Đừng quyết định dùm con, nếu bạn khuyên bảo quá nhiều theo ý mình sẽ làm con bối rối và nghĩ mình không thể quyết định được chuyện gì.

3.Hành vi điển hình của con gái tuổi Teen

Các cô con gái tuổi teen đa số hay căng thẳng khiến bị rối loạn ăn uống, rối loạn lo âu. Nhưng con gái thường bộc lộ cảm xúc nhiều hơn con trai nên gia đình có con gái tuổi teen vẫn dễ hiểu con hơn những ba mẹ có con trai ở lứa tuổi này.

Con gái cũng dễ bị tổn thương về mặt tình cảm và thể chất, con vừa bị căng thẳng về nội tiết tố và tác động bên ngoài như áp lực học tập và các vấn đề khác. Phải hiểu rằng con đang trong giai đoạn khó khăn vì con của bạn đang ở lứa tuổi teen. 

4.Hành vi điển hình của con trai tuổi Teen

Con trai thì có xu hướng kìm nén cảm xúc và ít tâm sự và con cho rằng khi tiết lộ nhiều quá sẽ bị xem là yếu đuối. Có lúc con sẽ tập tành hút thuốc, uống bia sớm hơn hơn so với con gái, và thích các hoạt động mạo hiểm nên phụ huynh cũng cần chú ý nhiều hơn.

5.Cách xử lý hành vi nổi loạn của con tuổi Teen

5.1. Hãy tạo sự thân mật, tin tưởng với con.

Nếu bạn muốn con tin tưởng, lắng nghe và lưu ý đến những điều bạn nói hãy tạo lòng tin từ con. Sao bạn không thử chia sẻ với con mọi việc quan trọng của mình từ khó khăn trong cuộc sống, công việc. Con sẽ cảm thấy bạn tin con và sẽ mở lòng hơn khi chia sẻ về bí mật của con.

5.2. Cảm thông với con

Vì bạn cũng từng trải qua tuổi này, bất kể điều con làm có vô lý ra sao. Hãy đặt mình vào tình huống của con, để hiểu cảm giác của con thế nào!! Đến khi đó con sẽ cảm nhận được bạn cảm thông mà con thoải mái bộc lộ cảm xúc, quan điểm dễ dàng hơn.

5.3. Tôn trọng con

Bạn muốn con tôn trọng bạn? Hãy tôn trọng tính cách, ý tưởng, ý kiến, cảm xúc của con. Đừng la mắng, chỉ trích, chế diễu con nhất là trước mặt người khác. Khi con được đối xử tôn trọng con sẽ phản ứng lại bằng sự tôn trọng cha mẹ.

5.4. Giúp đỡ con

Hầu hết con tuổi teen đều có thể tự giải quyết và không cần ba mẹ giúp đỡ. Tuy nhiên, cứ để con thấy rằng ba mẹ luôn ở bên con. Sẵn lòng giúp con nếu cần để con nhận ra hành vi nổi loạn của mình. Giúp con nhận ra rằng, không phải ai cũng tự mình làm được tất cả. Và đôi khi cũng nên nhờ sự trợ giúp của người khác. Đôi khi bạn cũng nên nhờ con giúp vài việc nhỏ cho con thấy con cũng quan trọng. Và khi con thấy bạn đang cần giúp, con cũng sẵn lòng với bạn.

5.5. Chứng tỏ rằng bạn quan tâm con.

Con có thể ghét bạn khi bạn quá kỉ luật và nghiêm khắc, chỉ làm khó con hơn. Hãy chứng tỏ cho con thấy rằng bạn quan tâm. Nói cho con biết rằng bạn yêu con nhiều như nào và sẵn sàng làm mọi thứ chỉ để làm con vui.

Thay đổi hành vi nổi loạn là rất bình thường ở tuổi teen. Dù bạn có cậu bé hay cô bé tuổi teen, hiểu được như thế nào là bình thường và bất thường có thể giúp bạn giải quyết và tương tác với con một cách đúng đắn từ đó xây dựng được mối quan hệ gắn kết hơn với con tuổi teen.

A+ English chia sẽ hy vọng giúp cha mẹ hiểu hơn về con cái. Bên cạnh đó, cha mẹ nên quan sát để có thể nuôi dạy con đúng cách. Không nên ép con cái theo ý muốn bản thân cùng làm bạn với con nhé!